Boekrecensies Veranderen in dialoog Auteur: Kees Schilder en Hans van Teijlingen ISBN: 97 890 559 476 83 Uitgever: Scriptum Door Hans van Zanten en Herman Feddema Inzicht in de or bij de overheid Subtitel: De wet op de ondernemingsraden voor de overheid toegelicht Auteur: J.M. Hautvast (redactie), S.F.H. Jellinghaus, J. Vermaak ISBN: 978 901 123 844 14 Uitgever: Sdu Uitgevers Mijn eerste reactie na het lezen van dit boek: doen lijkt me leuker dan er over te lezen. Het thema vind ik bijzonder van deze tijd. De volgzame werknemer is een mondige medewerker geworden. Alle onderzoek en literatuur wijst erop dat je die beter niet zomaar kunt passeren op straffe van chagrijn, demotivatie en andere onheilen. Als adviseur medezeggenschap en organisatieontwikkeling maak ik dat in de praktijk vrijwel standaard mee. Dat is ook de ervaring van beide schrijvers. Gelukkig maken we ook steeds meer een ontwikkeling mee waarin de nieuwe tijd zich aandient. Een ontwikkeling met oog voor vitaliteit, werkplezier, betrokkenheid, arbeidsvreugde. Dat is een ander oog dan dat van de intensieve menshouderij. Filosofie De auteurs geven inzicht in tal van zoektochten die zij met ondernemingsraden en bestuurders gemaakt hebben naar organisatie- en arbeidsverhoudingen die een betere fit maken dan de oude hiërarchie. Een zoektocht die leidt naar participatie en dialoog. Ook in complexe organisaties als bijvoorbeeld ziekenhuizen zijn deze twee kernbegrippen de sleutels waarmee medewerkers hun betrokkenheid kunnen vormgeven. Eigenlijk weten we dat allang, maar jarenlang zijn veel bestuurders in hun MBA opgeleid met command and control, een filosofie die gebaseerd is op wantrouwen, miskenning en macht. Bij mondige werknemers werkt dat niet meer en lopen top-down verandertrajecten dus ook merendeel vast. Tegenstellingen Het zijn dus eigenlijk vooral bestuurders van wie we een verandering vragen. Zij kunnen kiezen tussen debat of dialoog, controleren of stimuleren, wantrouwen of vertrouwen, medewerkertevredenheid of betrokkenheid, ter verantwoording roepen of verantwoordelijkheid geven, tellen of vertellen, management of leiderschap, delegeren of enthousiasmeren, draagvlak scheppen of aansluiten bij ambities. Al deze paren van tegenstelling passeren je tijdens het lezen. Met een groot pleidooi dat zowel medewerkers als de organisatie gebaat zijn met leiderschap dat participatie vormgeeft en de dialoog aangaat. Een boek dat medezeggenschap echt breder trekt dan alleen de or. Daarom een aanrader. Hans van Zanten De ondernemingsraad bij de overheid is wellicht niet echt een onderwerp waarover veel mensen zullen zeggen: jottem, daar wil ik nou ’s wat meer over weten. Zelfs de meest consciëntieuze or-leden niet. Toch zouden die beslist het een en ander kunnen opsteken van dit boek, ook al werken ze niet bij de overheid. Het inzicht dat de auteurs bieden in de systematiek van de wetgeving gaat namelijk het domein van de overheid ver te buiten. Daarnaast behandelen zij allerlei andere wetten dan de WOR en die ook relevant zijn voor de praktijk van de or. Verschillen Natuurlijk verschillen overheid en bedrijfsleven fundamenteel van elkaar in allerlei opzichten. Alleen al door het zogeheten primaat van de politiek bij het openbaar bestuur. echter, juist de verschillen tussen beide sferen zetten je aan het denken over functies, taken en verantwoordelijkheden van de or. Overeenkomsten en verschillen – en daardoor ook de fundamentele uitgangspunten van het or-werk – worden hier veelal in heldere, niet-specialistische bewoordingen uiteengezet. Communicatie Overheid en bedrijfsleven hebben met elkaar gemeen dat ze allebei te maken hebben met snelle organisatorische veranderingen. Dat heeft vaak meer inhoud gegeven aan het werk van de or-leden, die immers als belangrijke verantwoordelijkheid hebben de communicatie tussen leiding en werkvloer permanent in gang te houden. Bij overheid en bedrijven neemt het belang hiervan nog steeds toe en daarmee ook het gewicht van de or bij het runnen van beide soorten doelgerichte organisaties. Bezinning De specifieke problematiek van het functioneren van de or bij de overheid is voor het algemeen geïnteresseerde or-lid misschien een ver-van-mijn-bedshow, maar voor een bezinning op het eigen werk kan die distantie juist stimulerend werken. Niet in de laatste plaats tot mijn eigen verrassing vormt het boek daardoor geen taaie kost. Herman Feddema Reacties zijn welkom en kunt u mailen naar: or-informatie@kluwer.nl www.orinformatie.nl OR informatie 1/2 | januari/februari 2011 ■ 47 Pagina 46

Pagina 48

Interactieve digitale rapport, deze club blad of lesmateriaal is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal uitgeven van e-vaktijdschriften.

OR informatie, januari/februari 2011 Lees publicatie 11Home