Behoud van energie Hoe kun je een reorganisatie op een zinvolle manier vormgeven, zodat werknemers energiek en betrokken blijven en de productiviteit op peil blijft? Speciaal voor or-leden organiseert 365 een trainingsdag over zinvol reorganiseren. Door Jennifer van de Pavert Or en reorganisatie Bevlogenheid Motivatoren E en reorganisatie ontstaat uit noodzaak en heeft vaak personele gevolgen. Daardoor ontstaat mogelijk weerstand bij werknemers met als gevolg productiviteitsverlies. Vaak is dan een andere aanpak nodig om mensen te motiveren. Want ook al veranderen de processen of structuur, het succes van de organisatie wordt bepaald door de medewer kers. Hoe zorgt de or, samen met de werkgever, voor een reorganisatieplan dat werknemers productief, betrokken en energiek houdt, ook al moeten ze afscheid nemen van collega’s? Welke kennis en ondersteuning kan de or bieden om de energie binnen de organisatie te behouden? Basisbehoeften Bevrediging van basisbehoeften is een belangrijke voorwaarde voor het optimaal Het is van belang om niet te vervallen in vooroordelen functioneren van werknemers, of het nu gaat over welbevinden of over arbeidsprestatie. De psychologische basisbehoeften van de mens zijn autonomie, verbondenheid en ontplooiïng (groei/ ontwikkeling). De positieve kijk op de natuurlijke groei en ontwikkeling van de mens – mits zijn behoeften van autonomie, verbondenheid en ontplooiïng maar bevredigd worden – biedt de mogelijkheid om het effect van motivatie op gedrag van werknemers beter te begrijpen (Van den Broeck, 2009). Werknemers die aangesloten zijn op hun basisbehoefte presteren beter, los van de druk die zij ervaren. Bepaalde groepen werknemers kunnen gemeenschappelijke basisbehoeften hebben. Werknemers in de zorg, bijvoorbeeld, zijn sterk gericht op verbondenheid. In die sector is daarom de tijd voor het praatje met de client van belang voor de bevlogenheid (engageEffectief reorganiseren vraagt om nieuw psychologisch contract ment) van de werknemers. In het onderwijs hebben werknemers meer de behoefte aan groei/ontwikkeling. Naast deze kenmerken van groepen werknemers, blijft het zaak voor werkgevers om oog te houden voor de individuele verschillen in basisbehoeften. Leerkrachten zijn bijvoorbeeld snel enthousiast over congressen en bijscholing (basisbehoefte: ontwikkeling), maar klassenassistenten veel minder. Die worden enthousiast van bijeenkomsten waarin zij gezelligheid en steun ervaren (basisbehoefte: sociale steun). Daarom is het verstandig om bijvoorbeeld voor de klassenassistenten ook uitjes aan te bieden. Een ander praktijkvoorbeeld is dat mannen en vrouwen in basisbehoeften verschillen. Zo kan het zijn dat mannen thuis werken prettig vinden vanuit hun behoefte aan autonomie en vrouwen vanwege het kunnen combineren van werk en gezinstaken (binding). Het is hierbij wel van belang om niet te vervallen in vooroordelen, want de behoefte aan autonomie en binding verschilt per individu, man of vrouw. Energiebronnen Het Job Demands-Resources-model dat Demerouti et al hebben ontwikkeld, veronderstelt twee processen. Het eerste proces gaat ervan uit dat langdurige blootstelling aan hoge taakeisen zonder voldoende herstel leidt tot uitputting. Dit is de energetische component van het model. Bij het tweede proces ontstaat er distantie tot het werk door een tekort aan energiebronnen in het werk. Dit is de motivationele component van het model. Het model gaat er tevens van uit dat energiebronnen in het werk het negatieve effect van langdurige blootstelling aan taakeisen kunnen compenseren. Diverse componenten van het werk, zoals steun van collega’s, leidinggevende en ontplooiingsmogelijkheden in het werk, functioneren als energiebronnen. Dit zijn extrinsieke motivatoren die helpen om een extra inspanning te leveren bij het halen van en vasthouden aan een doel. Daarnaast spelen deze energiebronnen een rol als intrinsieke motivator, omdat zij tegemoetkomen aan de bevrediging van de psychologische basisbehoeften van de werknemer, te weten autonomie, verbondenheid en competentie (Van den Broeck et al, 2008). Zo is het geven van steun van een leidinggevende niet alleen een extrin34 ■ OR informatie 12 | december 2012 @informatief www.orinformatie.nl Pagina 33
Pagina 35Scoor meer met een online shop in uw archief. Velen gingen u voor en publiceerden drukwerk online.
OR informatie december 2012 Lees publicatie 1Home