Enorme schuldenlast me door Apax ging door. ‘Ze hebben geprobeerd die openingsbalans te krijgen’, zegt Ramaer over de cor-leden, ‘en ze hebben allerlei voorwaarden gesteld waaraan de investering door Apax zou moeten voldoen om de belangen van de onderneming veilig te stellen. Maar dat bleek uiteindelijk niks uit te halen. Ik heb laatst weer een paar cor-leden van toen ge-sproken, die zeiden: als we hadden geweten wat de gevolgen zouden zijn, zouden we nooit akkoord zijn gegaan.’ Volgens mij is het gewoon een psychologisch spel geweest. Ik heb zelf ook in de or gezeten en ik ben ervan overtuigd dat de cor-leden serieuze pogingen deden om zich goed te informeren. Maar het management van PCM leverde de informatie steevast te laat of helemaal niet. Ook toen ik zelf in de or zat, deden we ons huiswerk en hielden we serieuze beraadslagingen, maar uiteindelijk is het een bijbaantje. Als or-lid ben je je er steeds van bewust dat je al maanden bezig bent met zo’n dossier, en je realiseert je dat je niet eindeloos moeilijk kunt blijven doen. Een manager denkt alleen maar: ik wil mijn zin krijgen. Die zal nooit denken: het zijn zulke aardige mensen daar in de ondernemingsraad, ik heb ze nu al voor de zesde keer te laat mijn adviesaanvraag toegestuurd en ik moet eens wat aardiger voor ze worden. Zoiets denkt een bestuurder echt nooit.’ 26 ■ OR informatie 4 | april 2010 Wat de overwegingen van het PCM-management ten aanzien van de medezeggenschap ook mogen zijn geweest, de gevolgen van de overname door Apax waren funest. Toch denkt Ramaer niet dat de ‘sprinkhanen’ van Apax er vanaf het begin op uit zijn geweest om PCM zo snel mogelijk kaal te vreten en dan weer te vertrekken. ‘Hun insteek is gaandeweg veranderd. Ik denk dat ze maximaal opportunistisch aan het verhaal zijn begonnen en dat ze al snel, binnen een half jaar of zo, zijn gaan bewegen naar de conclusie: dit wordt niks, hier gaan we niet veel meer aan doen, we gaan er straks met een vette winst uit en ze bekijken het maar.’ Voor PCM resulteerde de overname direct in een enorme schuldenlast – schulden die het bedrijf zelf zou moeten aflossen. Dat was de keerzijde van het hoge openingsbod dat Apax had gedaan en dat door de Stichting Democratie en Media zo gretig was geaccepteerd. Een andere aandeelhouder zou SDM minder geld hebben opgeleverd, maar zou PCM ook met aanzienlijk minder schulden hebben opgezadeld. Een belangrijk deel van de nieuwe schulden van PCM werd veroorzaakt door een lening van Apax aan het mediaconcern ten bedrage van 140 miljoen euro. De Stichting Democratie en Media had eenzelfde bedrag aan PCM geleend als onderdeel van de overname-overeenkomst. echter, toen Apax op zeker moment de uitgeleende miljoenen uit PCM terughaalde, vergat de Stichting Democratie en Media om de bezitsverhoudingen opnieuw ter discussie te stellen. De Britten behielden dus een meerderheidsbelang, hoewel ze daar noch in financieel noch in moreel opzicht enig recht op hadden. Ze lieten bovendien niet na om het stichtingsbestuur bij de eerste de beste gelegenheid eens stevig in te peperen wie de macht had bij PCM: de partij die over een meerderheid van de aandelen beschikte, en dus niet de Stichting Democratie en Media. Totale reken-fictie Tegen die tijd was de stichting de mogelijkheden al aan het onderzoeken om Apax uit te kopen. Daar hadden de Britten wel oren naar. Adviseur Joop Krant noemde zijn prijs: minstens 150 miljoen euro. ‘Dat bedrag was gebaseerd op totaal absurde rekensommen’, zegt Ramaer. ‘Apax had twintig Meer informatie Joost Ramaer, De Geldpers, Prometheus, 2010, ISBN 978 90 446 1614 9. ‘Er is een zooitje van gemaakt en dat blijft verbazingwekkend’ procent rendement ingeprijsd. Al hun berekeningen – reëel of niet – gingen daar vanuit. Dat werd dus ook de eis op het moment dat ze besloten in te gaan op het aanbod van de stichting om zich te laten uitkopen. Ze legden een bedrag op tafel: daar doen we het voor, en voor geen cent minder. En wat deed de stichting? Die ging er helemaal in mee. Het is een totale reken-fictie geweest aan de kant van de investeerder, die door de andere grootaandeelhouder gewoon is overgenomen. Die stichtingsbestuurders hadden het helemaal gehad met Apax. Ze wilden per se van die Britten af, en ze hebben zich totaal niet meer afgevraagd wat daar de financiële consequenties van waren.’ Die consequenties waren buitengewoon ernstig. Aan het eind van het Apax-avontuur bleef PCM zitten met een schuld van honderden miljoenen euro’s waar het concern niets tegenover kon stellen. Joost Ramaer vraagt zich nog altijd af waar het allemaal voor nodig was. ‘Private equity was helemaal niet de oplossing voor PCM. Dat werkt alleen bij bedrijven die goed geleid worden, maar niet de middelen hebben om te groeien. PCM moest helemaal niet groeien. Het moest worden hervormd. Het management was niet scherp, dus je maakt de situatie alleen maar erger door er driehonderd miljoen schuld op te stapelen. Daar begon het al mis te gaan. En vervolgens liet Apax het er helemaal bij zitten. Een private equity-investeerder moet zorgen voor goed management – meteen, vanaf het begin. Dat is nooit gebeurd.’ Aan het eind van zijn doorwrochte onderzoek overheerst bij Ramaer vooral verbazing: hoe kon het zó misgaan bij het bedrijf waar hij al die jaren op de loonlijst stond? ‘Zet twintig zeer intelligente mensen – managers, aandeelhouders, commissarissen – bij elkaar in een ruimte, en dan denk je: nu komt alles goed. Maar het komt niet goed. Integendeel. Ze maken er een zootje van. Ik blijf dat heel verbazingwekkend vinden.’ www.orinformatie. Pagina 25

Pagina 27

Voor publicaties, online archief en folders zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een online shop in uw club bladen.

OR informatie, april 2010 Lees publicatie 14Home