Interview Margot Scheltema pleit voor efficiëntere medezeggenschap ‘Waar vecht de or nog voor?’ Het commissariaat wordt hoe langer hoe meer een echt vak en steeds meer toezichthouders worden echte professionals. Margot Scheltema is een exponent van die ontwikkeling. Na een lange en geslaagde carrière bij Shell is ze sinds een jaar commissaris van beroep. Ze constateert dat ook de medezeggenschap wel wat professionalisering kan gebruiken. Door Take Ligteringen H et commissariaat is niet meer wat het geweest is. Het clichébeeld van de toezichthouder die zijn aanstelling als een erebaantje beschouwt, die golf speelt met dezelfde bestuurders die hij geacht wordt te controleren en die zich vooral niet te veel met de gang van zaken binnen de organisatie bemoeit, komt steeds minder met de werkelijkheid overeen. De ‘klassieke’ commissaris verliest zienderogen terrein aan de toezichthouder nieuwe stijl, die zich onafhankelijk opstelt, er niet voor terugschrikt lastige vragen te stellen en zonodig zelf op zoek gaat naar informatie. Deze modernisering van het commissariaat valt deels te verklaren uit de kritiek waaraan het beroep het afgelopen decennium heeft blootgestaan. Misstanden in het bedrijfsleven werden mede toegeschreven aan falend toezicht, en een reactie bleef niet uit. Er kwam een code voor goed ondernemingsbestuur – opgesteld door de Commissie Tabaksblat – die onder andere de wildgroei aan toezichtfuncties moest remmen: vijf commissariaten bij beursgenoteerde ondernemingen zou voortaan het maximum moeten zijn. Inmiddels ligt er een wetsontwerp bij de Eerste Kamer dat het totaal aantal commissariaten bij alle soorten organisaties, beursgenoteerd of niet, zou maximeren op vijf. Toeval of niet, maar Margot Scheltema voldoet precies aan dat laatste criterium. De voormalige financieel-directeur van Shell 22 ■ OR informatie 10 | oktober 2010 Nederland bekleedt commissariaten bij Schiphol Group, Triodos Bank, ASR Insurance Nederland, Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en het Rijksmuseum. Hoewel ze haar eerste herverkiezing – bij Triodos Bank – er al op heeft zitten, beschouwt ze zichzelf nog altijd als nieuwkomer in het vak. Over de verschillen tussen toen en nu heeft ze dan ook een beperkt beeld. ‘Ik ken wel de verhalen van vroeger, maar niet de praktijk. Toch denk ik dat commissarissen zich er veel meer van bewust zijn geworden dat ze een verantwoordelijke baan hebben. Er zijn raden van commissarissen waar het niet meer geaccepteerd wordt als je je best niet doet. Die beweging is er heel duidelijk.’ Waarom heeft u besloten commis saris te worden? ‘Klassieke’ commissaris verliest terrein aan toezichthouder nieuwe stijl ‘Bij de allereerste keer dat ik gevraagd werd, in 2006, had ik niet zoveel idee wat het inhield. Wat me toen aansprak was de mogelijkheid betrokken te raken bij een duurzame bank. Daar heb ik het vak voor het eerst geleerd. Drie jaar later stond ik op een kruispunt bij Shell. Ik zocht naar mogelijkheden om in Nederland te blijven en me terug te trekken uit de internationale arena. Toen kwam er een ander commissariaat langs, en ontstond het idee om daar een portefeuille van te gaan samenstellen. Het is het soort werk dat ik leuk vind om te doen.’ Wat spreekt u er zo in aan? ‘Het feit dat ik altijd op strategisch niveau praat. Alle besluitvorming waarbij ik betrokken bent, is van het allergrootste belang voor het bedrijf. Het werk is dus altijd relevant. Daarbij kan ik goed de verleiding weerstaan om zelf de uitvoering ter hand te nemen. Er zijn mensen die dat niet kunnen, en die bij elk probleem de mouwen willen opstropen om het klusje zelf te klaren. Maar dat soort werk heb ik al jarenlang gedaan, en ik vind het nu juist leuk om in een andere modus te zitten. Bovendien geeft het me de kans om een aantal totaal verschillende arbeidsterreinen te hebben. Een bank, een verzekeraar, een museum – dat zijn totaal verschillende werelden.’ In hoeverre is branchekennis van belang voor een commissaris? ‘Branchekennis is wel van belang, maar je moet ook kijken naar de deskundigheid van de gehele raad van commissarissen. Een rvc moet voor minstens een derde, en misschien zelfs wel voor de helft, bestaan uit vakmensen. Het is dus niet noodzakelijk dat elke commissaris uit de branche afkomstig is, maar je moet er in elk geval affiniteit mee hebben. Ik geloof helemaal niet dat je overal commissaris kunt zijn, net zoals ik niet geloof dat er mensen zijn die bij elk bedrijf CEO kunnen worden.’ Zijn er ook branches waar u nooit commissaris zou willen zijn? ‘Zorgorganisaties, en eigenlijk ook woningcorporaties. Het is een problematiek die ver www.orinformatie.nl Pagina 21

Pagina 23

Voor vaktijdschriften, online onderwijs catalogussen en uitgaves zie het Online Touch online publisher CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw archief.

OR informatie, oktober 2010 Lees publicatie 19Home