t Soort 2: planning op structuur Een of meerdere partijen is/zijn bewust een proces gestart om te komen tot een structuuraanpassing. Vaak heeft men daarbij vooraf al ideeën over de gewenste uitkomst en vinden hierover onderhandelingen plaats. Ook dit is niet nieuw. Structuurdiscussies van het type wel of geen cor met afzonderlijke or’s is daar een voorbeeld van. Een recenter voorbeeld is dat van de kern-or. Ook hier is de inzet vooral een structuurverandering. Voordelen: medezeggenschap kan aan elan en dynamiek winnen door de nieuwe vorm. Er is een structuur en een planning waardoor er ruimte is om van gedachten te wisselen over wat men wil. Mogelijke nadelen: structuuraanpassing wordt een technische exercitie die in het slechtste geval eindigt met een kleinere or die worstelt met de vraag hoe hij met minder mensen meer op hoofdlijnen moet gaan werken. In een nog slechter geval mislukken de onderhandelingen over een kern-or en zijn gezamenlijke gesprekken tussen bestuurder en or over de verbetering van medezeggenschap voor langere tijd niet goed meer mogelijk. Soort 3: planning op proces In dit geval richt de verbetering zich op het exploreren en analyseren van visies, opi‘We werken niet met het wetboek in de hand, we leggen niet het mes op tafel’ nies, belangen en wensen die bestuurder en or hebben bij medezeggenschap. Hierbij kunnen ook de meningen of suggesties van collega’s of specifieke functionarissen worden betrokken. Wensen, ideeën of aannames worden steeds op hun betekenis onderzocht (‘Maar we hebben het altijd zo gedaan?’, krijgt steevast als reactie: ‘Ja en? Leg eens uit?’). Er wordt aanvankelijk niet gesproken over hoe de medezeggenschap eruit moet zien, het gaat vooral over wat partijen willen bereiken. Belangen, wensen en opinies worden omgezet naar uitgangspunten die door partijen gedeeld of minstens voor iedereen acceptabel zijn gemaakt. De uitgangspunten vormen het fundament voor de bouw van een medezeggenschapsstructuur die de uitgangspunten maximaal tot hun recht moeten laten komen. Voordelen: het leidt tot een vorm van medezeggenschap die optimaal past bij de organisatie en haar omstandigheden. Mogelijke nadelen: het vergt investering van meerdere partijen. De inspanning wordt sterker naarmate er meer vertrouwen te winnen is. Participatie Bij processen die worden ingezet bij soort 3 ontstaat geregeld de wens van bestuurder en or om de participatie van werknemers te bevorderen. Het past bij moderne arbeidsorganisaties dat werknemers zelf invloed kunnen uitoefenen en het is minder van deze tijd dat anderen dat voor hen doen. De eerste mogelijkheid om dat te bereiken, is door de medezeggenschapstaken uit te besteden. Het blijkt dat collega’s wel iets aan medezeggenschap willen doen als ze zich niet te lang hoeven binden en iets kunnen doen dat ertoe doet. Ze willen direct hun talenten of kennis kwijt kunnen of iets kunnen aanpakken dat het directe werk verbetert. Voordelen: medezeggenschap wordt iets van meer werknemers. Mogelijke nadelen: er is geen belangstelling te wekken tot deelname aan projectgroepen. Men is dan bijna automatisch aangewezen op de tweede mogelijkheid. De tweede mogelijkheid is om in samenwerking tussen bestuurder en or te bewerkstelligen dat de organisatie als geheel participatiever wordt. Met andere woorden, dat de stijl van leidinggeven en de cultuur zodanig worden gericht dat werknemers automatisch de invloed kunnen krijgen die ze nodig hebben om goed te kunnen participeren en functioneren. Voordelen: er ontstaat een organisatie met betrokken werknemers. Mogelijke nadelen: langdurig en complex proces en terrein. MZ-Samen De Beuk introduceerde in 2007 MZ-Samen. Dit is een methodologie om tot een bij de organisatie passende medezeggenschap te komen. Zij gaat uit van een bereidheid tot samenwerking tussen bestuurder en or. Het gaat ook uit van een open mind, de bereidheid tot maatwerk. Daarom tot slot nog een keer De Dijk: ‘Het is het leven niet het lijden Niet het eindpunt maar de tocht Niet de schok maar de onthulling Het is de speurtocht niet de vondst’ Dick Termond is adviseur bij De Beuk Organisatieadvies, www.beuk.nl Informatie In de serie OR-praktijk van Kluwer verschijjnt in maart 2011 een boek van Dick Termond over innovatie in de medezeggenschap. OR informatie 12 | december 2010 ■ 15 Pagina 14

Pagina 16

Voor club bladen, online reisgidsen en boeken zie het Online Touch online publisher CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw drukwerk.

OR informatie, december 2010 Lees publicatie 21Home