Opinie NIEUW! Door Paul F. van der Heijden werken’, het ‘nieuwe leren’ en de ‘nieuwe vakbeweging’ allemaal een plaats zullen moeten krijgen. Vooral de invulling van laatstgenoemde wordt spannend. We hebben er nog niet veel meer over gehoord en gelezen dan een houtskoolschets van de verkenners Wijffels en Noten. Er moet nog heel veel werk worden verzet om helder op het netvlies te krijgen wat voor soort vakbeweging er de komende pakweg tien jaar in Nederland actief zal zijn. Wat gebeurt er met de zeventien N ieuw is in. We zijn net een nieuw jaar begonnen waarin het ‘nieuwe bonden die nu de FNV vormen? Wordt iedereen lid van DNV, De Nieuwe Vakbeweging, ook de leden van de ouderenbond ANBO? Wie gaat straks de cao’s afsluiten en wie voeren de onderhandelingen daarover? Veel, heel veel vragen moeten er de komende maanden nog worden beantwoord voordat DNV echt van start kan gaan. Ondertussen is ook weer de discussie losgebarsten over het verbindend verklaren van cao’s, over de vraag wie er eigenlijk cao’s zouden moeten afsluiten, en over de vraag of de onderhandelaars over cao’s wel voldoende achterban hebben om te representeren. Ook woedt er een discussie over het Amerikaanse systeem waarbij alle werknemers, voorafgaand aan de cao-onderhandelingen, vakbondsvertegenwoordigers kiezen die deze onderhandelingen gaan voeren. Men kiest dan dus onderhandelaars met een bepaalde achtergrond, die het mandaat voor de onderhandelingen krijgen. Wat is de rol van de ondernemingsraden hierin? Kunnen zij een belangrijker rol in het arbeidsvoorwaardenspel gaan spelen dan tot dusver? Of is het belang van collectieve afspraken in het tijdperk van de individualisering helemaal aan het verbleken? Het einde van de cao is al vaak aangekondigd, evenals het einde van de vakbonden. Intussen is de werkelijkheid dat meer dan 80 procent van de miljoenen werknemers die Nederland telt, onder een cao vallen – doorgaans tot tevredenheid. Ook de vele werknemers die geen lid van een vakbond zijn, tonen zich tevreden over de cao die de vakbond ook voor hen heeft afgesloten. Vernieuwing van de vakbeweging is intussen wel nodig. Te weinig jongeren voelen zich er thuis. Te veel werknemers vinden dat ze te weinig betrokken worden. Het is nog teveel 20e eeuw in de 21e eeuw. Al met al zie ik veel paradoxen Een Europese Harrewijn? S Door Sjef Stoop chokkende lijstjes waren het weer die de afgelopen maanden in de krant verschenen: lijstjes die de hoogte en het stijgingspercentage van de inkomens van topbestuurders toonden. De tendens dat topbestuurders zich steeds hogere inkomens toebedelen, lijkt nog altijd niet gekeerd. Het gat tussen bestuurder en werkvloer wordt mede daardoor steeds groter. In 1968 verdiende de hoogste baas van 8 OR informatie 1/2 | februari 2012 Het einde van de cao is al vaak aangekondigd in dit veld. Een paar dingen staan echter denk ik wel vast. Er zullen cao’s blijven komen, er zullen dus bonden moeten zijn die deze cao’s uitonderhandelen, en die zullen draagvlak moeten hebben onder de leden, dan wel onder degenen voor wie de cao’s gelden. Werkgevers zullen niet snel geneigd zijn om met alle individuele werknemers arbeidscontracten te gaan afsluiten, want dat gaat te hoge transitiekosten opleveren. Nog veel werk aan de winkel dus voor degenen die de ‘nieuwe vakbeweging’ van de grond gaan tillen. Meedenken door ondernemingsraden kan daarbij helpen. Paul F. van der Heijden is hoogleraar Internationaal Arbeidsrecht en kroonlid van de SER. General Motors 36 maal zoveel als de gemiddelde arbeider. Nu krijgt de hoogste baas van WalMart 900 maal zoveel als de gemiddelde arbeider. In Nederland is dat nu voor de hoogste bazen van KPN, Unilever en Fugro respectievelijk 131, 114 en 94 maal het gemiddelde salaris. De tien bestbetaalde topbestuurders in Nederland verdienden afgelopen jaar tussen de 2,9 and 10,5 miljoen euro per jaar. De andere kant van het verhaal zijn de achterblijvende salarissen voor mensen die het uitvoerende werk doen. In Nederland is in het laatste decennium de koopkracht van de laagstbetaalde tien procent gemiddeld met ruim 16 procent per jaar gedaald, terwijl die van de hoogstbetaalden met ruim 22 procent per jaar is gestegen. Het gaat hierbij niet alleen om geld, maar ook om status en sociale verhoudingen. Wat begrijpt een bestuurder die zich dagelijks in een prachtige Mercedes S-klasse met chauffeur beweegt tussen afgeschermde villa, kantoor, vliegveld en vijfsterrenhotel, nog van het leven van zijn medewerkers? Onder medezeggenschappers is het begrip win-win een bijna heilig @informatief www.orinformatie.nl Pagina 7
Pagina 9Scoor meer met een web winkel in uw magazines. Velen gingen u voor en publiceerden handleidingen online.
OR informatie, januari/februari 2012 Lees publicatie 22Home