De or als onderhandelaar over arbeidsvoorwaarden De vakbond voorbij Ondernemingsraden zouden veel meer werk kunnen maken van arbeidsvoorwaarden. Naast de collectieve arbeidsvoorwaarden waarmee de vakbonden zich bemoeien en de individuele arbeidsvoorwaarden bij indiensttreding, valt er op bedrijfsniveau nog veel te bereiken. Door Simone Veldboer geldt kunnen medewerkers zelf onderhandelen over hun arbeidsvoorwaarden, maar in praktijk komt daar weinig van terecht. Alleen op het moment dat een werknemer wordt aangenomen, zie je dat er wordt onderhandeld over de arbeidsovereenkomst. Zodra iemand is aangenomen voegt hij of zij zich naar het heersende klimaat van de onderneming: alleen de werkgever beslist over de loonsverhogingen.’ Verouderd Or in de rol van vakbond Een gestructureerde aanpak Borging E en loodgieter of een journalist hebben, voor zover ze in loondienst zijn, via de vakbond een stem in de onderhandelingen over hun arbeidsvoorwaarden. Ze vallen onder een bedrijfstak-cao of onder een ondernemings-cao. Zij kennen het arbeidsvoorwaardenpakket en weten waar ze aan toe zijn. Maar 15 procent van de Nederlandse bedrijven valt niet onder een cao. Het zijn vooral bedrijven in de financiële en zakelijke dienstverlening, kleinere bedrijven, jonge bedrijven en bedrijven met een lage organisatiegraad onder werknemers. Die werknemers hebben meestal maar één keer de gelegenheid om over hun arbeidsvoorwaarden te onderhandelen en dat is als zij hun arbeidsovereenkomst aangaan. Daarna neemt de werkgever het heft weer in handen en bepaalt eenzijdig hoe het arbeidsvoorwaardenpakket eruit ziet. Tenzij de ondernemingsraad de taak op zich neemt en met de bestuurder in gesprek gaat over collectieve arbeidsvoorwaarden. Bernard Jan de Groot, trainer en adviseur Medezeggenschap bij De Beuk Organisatieadvies, is daar een fervent voorstander van: ‘Het getuigt van moderne bedrijfsvoering als je je medewerkers betrekt bij het vaststel14  OR informatie 12 | december 2011 ‘Het is belangrijk dat de or bedenkt welke invloed haalbaar is’ len van arbeidsvoorwaarden. Juist in de zakelijke dienstverlening gaat het om goed opgeleide, mondige mensen die graag meepraten over hun salarisperspectief en pensioenregeling. De ondernemingsraad is daar bij uitstek het intermediair voor. Ook al omdat passende arbeidsvoorwaarden ervoor zorgen dat medewerkers zich verbinden met de onderneming en in die zin ook het ondernemingsbelang dienen.’ De Groot werkte eerder als vakbondsbestuurder bij het CNV. ‘In die hoedanigheid kwam ik vaak ondernemingen tegen die niet onder een cao vielen en waar de arbeidsvoorwaarden eenzijdig door de werkgever werden vastgesteld. Het was dan niet altijd mogelijk alsnog een cao af te sluiten. Medewerkers moeten immers eerst lid worden van een vakbond omdat de bond alleen namens haar leden kan optreden.’ Als medewerkers geen lid worden van de vakbond, dan houdt het op voor de bond: ook bonden maken een kosten/baten-analyse. Het is niet rendabel om overal een cao-onderhandelaar in te zetten. Bovendien moeten vakbonden voldoende representatief zijn om binnen een onderneming namens het personeel op te kunnen treden. De Groot: ‘In een bedrijf waar geen cao De ondernemingsraad is een geschikte onderhandelaar, omdat hij ook zeggenschap heeft over de regelingen die genoemd staan in de WOR. Vakbonden gaan niet meer bij elk bedrijf cao’s afsluiten en or’s krijgen een steeds grotere rol binnen organisaties. Het instemmingrecht wint aan belang. Dat blijkt ook uit de rechtspraak: dit voorjaar heeft de Hoge Raad beslist dat een afspraak met de or rondom een winstdelingsregeling bindend was voor alle werknemers. Onderhandelen over het brede arbeidsvoorwaardenpakket sluit daar naadloos op aan. De Groot begeleidt ondernemingsraden daarin en bedacht er een gestructureerde aanpak voor. ‘Dat begint ermee dat ik de ondernemingsraad meeneem in de mogelijkheden die hij heeft om tot collectieve arbeidsvoorwaarden te komen. Eerst onderzoek je met de or wat voor arbeidsvoorwaarden het beste bij een bedrijf passen. Wat voor mensen lopen er over vijf jaar rond en welk arbeidsvoorwaardenpakket past daar goed bij? Zijn het straks allemaal 45-plussers die lang in dienst zijn of lopen er allemaal jonge mensen rond van de X- en Y-generatie? Die hebben andere arbeidspatronen, andere behoeftes en die motiveer je op een andere manier, met andere arbeidsvoorwaarden. Vervolgens is de vraag hoe je tot die arbeidsvoorwaarden kunt komen. Gaat iedereen er zelf over onderhandelen, is het mogelijk dat een vakbond dat gaat doen, wil je als or zoveel mogelijk zelf onderhandelen of wordt het een co-productie met de vakbond? Uiteraard ga je het gesprek met de achterban en met de bestuurder aan om te kijken wat het beste bij het bedrijf past. Maar ik richt me ook op de bestuurder: hoe overtuig je die van de voordelen van een collectieve aanpak? In de meeste ondernemingen bestaan collectieve arbeidsvoorwaarden @informatief www.orinformatie.nl Pagina 13

Pagina 15

Scoor meer met een webshop in uw folders. Velen gingen u voor en publiceerden onderwijs catalogussen online.

OR informatie, december 2011 Lees publicatie 10Home


You need flash player to view this online publication