Rol or bij voorbehouden in pensioenregelingen Buitenspel of verdedigen? In veel pensioenovereenkomsten komen zogeheten voorbehouden van de werkgever voor. Ze hebben jarenlang een slapend bestaan geleid, maar tegenwoordig is het oppassen geblazen voor de or. Bijvoorbeeld voor een werkgever die financieel gezien in zwaar weer verkeert. Of voor een werkgever die veranderingen in de AOW-leeftijd aangrijpt om te morrelen aan de pensioenregeling. Staat de or dan buitenspel of kan hij zich nog verweren? Door Thijs Jansen en Anne Mulder ■ Bestuurder grijpt in in pensioenregeling ■ Hoe kan or zich verweren? ■ Hoe kan or dit voorkomen? I n veel pensioenovereenkomsten en -reglementen komen voorbehouden voor. Onder de oude Pensioen- en Spaarfondsenwet (PSW) kon een werkgever al een voorbehoud maken ten aanzien van de betaling van zijn pensioenpremie. Hij kon, en kan, dat voorbehoud niet maken voor de afdracht van de werknemersbijdrage in de totale pensioenpremie. Met de komst van de Pensioenwet (PW) in 2006 zijn de voorbehouden die een werkgever kan maken uitgebreid. Zoals de bevoegdheid om zónder instemming van de werknemer de pensioenovereenkomst te wijzigen. Deze bevoegdheid is rechtstreeks overgenomen uit het arbeidsrecht. Het begrip ‘pensioenovereenkomst’ is in de PW omschreven Pensioenwet art. 12 “De werkgever kan zich bij het sluiten of bij een wijziging van de pensioenovereenkomst het recht voorbehouden de premiebetaling, voorzover deze betrekking heeft op de bijdrage van de werkgever, te verminderen of beëindigen in geval van een ingrijpende wijziging van omstandigheden.” Voorbeelden hiervan zijn financieel onvermogen van de werkgever, uitbreiding van de pensioenregeling tot een nieuwe groep werknemers/fusie, ingrijpende wetswijziging, toetreding tot een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. als ‘hetgeen tussen een werkgever en een werknemer is overeengekomen betreffende pensioen.’ Zogeheten rechtstreeks verzekerde pensioenregelingen, die niet inhoudelijk in een cao zijn vastgelegd, komen vaak tot stand met instemming van de or. De pensioenovereenkomst is dan een – erg belangrijk – onderdeel van de pensioenregeling. In plaats van de pensioenovereenkomst (PW) wordt in de dagelijkse praktijk nog vaak het pensioenreglement (PSW) als centraal begrip gebruikt. En om het gemakkelijk te maken: een pensioenovereenkomst kan simpel bestaan uit de verwijzing in de arbeidsovereenkomst naar een pensioenreglement dat onder de PW door de pensioenuitvoerder moet worden opgesteld. Over helderheid en transparantie gesproken! We beperken ons hier tot de verzekeraar. De twee andere pensioenuitvoerders, bedrijfstakpensioenfonds en ondernemingspensioenfonds, spelen bezien vanuit het WOR-instemmingsrecht vrijwel geen rol. In de praktijk wordt in een betalingsvoorbehoud meestal de ‘ingrijpende wijziging van omstandigheden’ genoemd. Het algemene voorbehoud tot wijziging van de pensioenovereenkomst kent meer variaties. In het ene geval is de tekst van art. 19 PW letterlijk overgenomen. In het andere geval is de afweging van belangen al gemaakt. Dan staat er bijvoorbeeld dat de werkgever ‘indien hij daartoe termen aanwezig acht’, de in de pensioenovereenkomst neergelegde 34 ■ OR informatie 4 | april 2010 pensioenregeling zal aanpassen ‘indien sociale wetten, fiscale wetten of verplicht gestelde pensioenvoorzieningen worden ingevoerd of gewijzigd.’ Vaak staat erbij dat de werkgever betrokken werknemers, en de uitvoerende verzekeraar, zo spoedig mogelijk moet informeren als hij een beroep doet op een voorbehoud. Praktisch gezien is er flink wat overlap tussen het betalingsvoorbehoud en het algemene voorbehoud in de pensioensfeer (overigens ook met het arbeidsrechtelijke voorbehoud). Al met al lijkt de werkgever aardig wat beleidsruimte te heb Pagina 33
Pagina 35Voor boeken, online sportbladen en verenigingsbladen zie het Online Touch content management system systeem. Met de mogelijkheid voor een online shop in uw flyers.
OR informatie, april 2010 Lees publicatie 14Home