Serie: beter functioneren Zelfbewust, onafhankelijk en Medezeggenschap vanuit een gezonde basis De wetgever heeft in de WOR met de or een onafhankelijke werknemersvertegenwoordiging op het oog. Het is echter een open deur dat lang niet elke bestuurder daar ook op uit is. Maar dat hoeft voor de betrokken or’s geen reden te zijn om bij de pakken neer te zitten. ‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’ (Jan de Koning, 1926-1994). Door Hans Heerings en Theo van Leeuwen ■ Volg je eigen weg ■ Organiseer steun voor standpunten ■ Geloof in jezelf E en andere beroemde uitspraak van politicus De Koning was: ‘Om ruzie te maken zijn er twee nodig en daar hoor ik niet bij.’ En ook dat is een uitgangspunt waar we in de medezeggenschap veel aan hebben. Als je te maken hebt met een onwillige bestuurder – zo één die een or eerder als een noodzakelijk kwaad lijkt te zien dan als een meerwaarde voor de organisatie – dan is daartegen vechten bijna altijd zinloos. Natuurlijk kun je met hulp van de rechter op een onderdeel winnen, maar meestal leidt dat eerder tot verharding van de onder linge betrekkingen dan tot verbetering. Nee, dan is het beter gewoon je weg te vervolgen en aan iedereen die het wel wil zien, duidelijk maken dat de raad een positieve bijdrage levert aan het geheel. Ten minste, als je werkelijk iets bij te dragen hebt. Beter functioneren Dit is het laatste artikel in de serie van vijf waarin op oorspronkelijke wijze tegen het dagelijkse functioneren van or’s wordt aangekeken. Vertegenwoordiging én beïnvloeding staan centraal bij de suggesties die worden aangedragen om dat functioneren te verbeteren. De prikkelende stellingnames nodigen uit tot verdere discussie. Bedelen Or’s maken zich al te gemakkelijk afhankelijk van hun officiële gesprekspartner, de bestuurder. Dat wordt het beste getoond in hun vragende opstelling. Al eerder betoogden we dat nadere informatie vanuit het management niet nodig, soms zelfs onwenselijk, is voor de eigen meningsvorming. Je specifieke kennis berust bij degenen die je vertegenwoordigt en juist die kennis maakt je uniek en van waarde voor de besluitvorming in de organisatie. Als je behoefte hebt aan meer inlichtingen, dan zou je ook bij je collega’s te rade moeten gaan. Niet om kant-en-klaaroplossingen en dito plannen te verzinnen, daar mis je vaak de specifieke kennis voor of het overzicht. Daar heb je ook geen tijd voor. Bovendien wil je niet de verantwoordelijkheid dragen voor een zelf ontwikkeld plan waarvan de kans bestaat dat het niet werkt. Je kunt wel je doelen en criteria bepalen waaraan specifieke oplossingen en plannen moeten voldoen en daarover de achterban raadplegen. En als je die doelen en criteria op tijd doorgeeft, dan kan de directie er rekening mee houden. Maak je geen zorgen over je gebrek aan kennis van de directieplannen zelf. De be10 ■ OR informatie 6 | juni 2010 stuurder zal de eerste zijn om je daarmee te overtuigen als je iets beweert dat in strijd is met de plannen. Zo krijg je alsnog die ontbrekende informatie. Zonder erom te vragen, laat staan te bedelen. Laat je niet verleiden tot een gevecht over procedurele regels – wel of niet adviesplichtig – maar zeg gewoon wat je van iets vindt en maak duidelijk dat je verwacht dat daarmee rekening wordt gehouden. Is de bestuurder niet bereid tot luisteren en overleggen, verkondig de or-mening dan luid en duidelijk aan ieder die het wel wil horen. Een goede or vertolkt altijd de mening van vele anderen, dus het zal niet moeilijk zijn elders steun te verwerven voor jullie standpunten. Hoe groter de druk vanuit de organisatie wordt, des te meer de bestuurder geneigd is wel naar de or te luisteren. Het zijn er maar weinigen die in het zadel kunnen blijven als ze het vertrouwen verliezen. Lucratief Wie als gelijkwaardig gezien wil worden, moet zich niet als minderwaardig gedragen Het is dan ook een raadsel waarom scholing voor nieuwe or’s en instromende leden begint met een uitgebreide kennismaking met de Wet op de ondernemingsraden. Twee, drie dagdelen WOR’en zijn geen uitzondering. Natuurlijk is het verleidelijk eerst de theorie te bestuderen, je de spelregels eigen te maken en dan pas aan de slag te gaan. De WOR is echter geen spelregelboek en aan de theorie van medezeggenschap heeft iemand die voluit in deze samenleving staat geen behoefte. Ons leven is een aaneenschakeling van momenten van meningsvorming en beïnvloeding. Precies de kenmerken – zo je wilt compententies – van het functioneren van een or-lid. Met die basiskennis zit het dus wel goed. Sterker nog, het breed levende gebruik om beginnende medezeggenschappers met hun neus op de wet te drukken, ondermijnt het zelfvertrouwen en legt de kiem voor formele, inhoudsloze medezeggenschap. En als dat dan, naar verwachting, leidt tot een onwillige opstelling van de bestuurder, is dat niet www.orinformatie. Pagina 9
Pagina 11Interactieve web catalogus, deze krant of onderzoeksrapport is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar publiceren van e-onderwijs catalogussen.
OR informatie, juni 2010 Lees publicatie 16Home