Serie: gedane zaken ‘Een or is geen visclub’ TNT Post heeft veertigduizend mensen die in Nederland de post rondbrengen. In 2003 ging hun or akkoord met een tienjarenplan voor de vervanging van postbodes door parttime ‘postbezorgers’. Dat zou gebeuren zonder gedwongen ontslagen. Maar tien jaar is een lange tijd. Door Bernard van Lammeren Dat de traditionele postbode bezig is uit het straatbeeld te verdwijnen, is het gevolg van nieuwe technologie: slimme machines namen het sorteerwerk over en daarmee werd de functie teruggebracht tot het lopen van een wijk. Een baan waarmee veertigduizend mensen de kost verdienden, veranderde in een bijbaan voor huisvrouwen, studenten en senioren. Or en bonden verzetten zich niet tegen het onvermijdelijke en concentreerden zich op een sociale afwikkeling. De afspraken van 2003 gingen uit van een overgangsperiode van tien jaar, zonder gedwongen ontslagen. Maar die vallen nu toch, en dat komt niet alleen doordat e-mail veel harder om zich heen greep dan gedacht. Een belangrijkere oorzaak is de liberalisatie van de postmarkt. Er kwamen concurrenten die met stukloon werken en soms maar acht euro per uur betalen. ‘Onze postbodes krijgen circa twintig euro per uur en onze postbezorgers 13,50’, zegt or-voorzitter Bernard de Vries. ‘Dan hoef je geen whizzkid te zijn om te voorspellen wat dat betekent.’ De bedrijfsleiding kwam terug op de arbeidsplaatsengarantie en stelde de werknemers voor een keus die meer ondernemingsraden de afgelopen tijd is voorgelegd: Serie: gedane zaken In de serie Gedane Zaken kijken we met orleden (en bestuurders) terug op gedenkwaardige gebeurtenissen waar ze bij betrokken waren. Welke rol speelden ze? Wat waren de effecten? En zouden ze het weer zo doen? of minder loon, of gedwongen ontslagen. De bonden sloten een principeakkoord af waarin voor het eerste werd gekozen. Maar de leden wezen dat in maart 2009 af. Gevolg: van de 24.000 postbodes die er nu nog zijn, moeten er tot 2013 11.000 verdwijnen, en dat kan niet allemaal via natuurlijk verloop. De Vries houdt rekening met zo'n 5.000 gedwongen ontslagen, al voegt hij daar natuurlijk aan toe dat de or zich zal inzetten om dit getal omlaag te brengen. Alles komt nu bij elkaar, zegt hij: de technologie, de recessie en de liberalisatie. Een lichtpunt is de recente rechterlijke uitspraak die concurrenten beperkt in hun mogelijkheden te concurreren op lonen. Die concurrenten hebben al gezegd dat het leven ze op die manier onmogelijk wordt gemaakt. Maar dat lijkt voorbarig. De Vries verwacht dat over en weer concessies gedaan gaan worden om arbeidsvoorwaarden naar elkaar toe te laten groeien en tot een bedrijfstakminimum te komen. Or-voorzitter TNT Post is geen Don Quichot, maar biedt wel strijd ‘Ik vind het niet zo erg kop van jut te zijn, daar ben je voorzitter voor’ het vertrouwen in de bedrijfsleiding bij veel mensen weg was.’ De or voegde ook de vraag toe welke mogelijkheden de mensen zelf nog zagen, maar daar kwam weinig uit. Met snijden in kerstpakketten en reiskostenvergoedingen kom je niet aan de bedragen die nodig zijn om duizenden banen te redden. De Vries: ‘Dat kun je mensen ook niet kwalijk nemen, daarvoor is het allemaal te groot en te complex. Maar als or kwamen we wel in een lastig parket, ja. We wisten niet meer welke afspraken we nog wél konden maken, te meer omdat mensen te kennen gaven dat afspraken die in bedrijfsonderdelen worden gemaakt, door het management niet worden nagekomen. Nu is dat volgens mij geen algemeen verschijnsel, en als we er achteraan gaan komt het meestal ook wel weer goed,. echter, je bent als or op die manier wel steeds bezig met herstelwerk, in plaats van problemen voor te zijn. Dat maakt het orwerk nu wel slijtend. Op dit moment hebben wij de mensen niks leuks te bieden. De tijdingen volgen elkaar op, het gaat altijd morgen nog weer slechter dan vandaag. Toch worden we niet afgeserveerd, nee. In ons onderzoek hebben we ook gevraagd welke rol de mensen momenteel van ons verwachten, en daaruit blijkt dat zij heel goed zien in welke situatie we ons bevinden.’ Bernard de Vries is al Na afwijzing van het matigingsakkoord rees voor de or de vraag wat er nog gedaan kon worden. De raad besloot daarom een eigen peiling te houden. De Vries: ‘Dat is niet zo goed gevallen bij vakbondsleden in het bedrijf. Die zeiden: we zijn al geraadpleegd. Maar een or is er ook voor niet-georganiseerden. Er bleek een discrepantie te zijn, want uit onze peiling kwam dat er een duidelijke meerderheid is die werk eigenlijk boven loon stelt. Tegelijk bleek echter ook dat 30 ■ OR informatie 07/08 | juli/augustus 2010 jaren het boegbeeld van de or. Ook bij de verkiezingen van anderhalf jaar geleden, toen al duidelijk was dat het akkoord van 2003 het niet ging houden, werd hij probleemloos herkozen. Wat daarbij ongetwijfeld een rol speelt, is dat de or onder zijn voorzitterschap veel heeft gedaan om de kanalen naar de achterban open te houden en eerlijk te berichten over de achtergronden van gemaakte keuzes. ‘Er zijn wel plekken op internet waar we voor rotte vis worden uitgemaakt’, zegt De Vries er zelf van. ‘Nu vind ik het niet zo erg om kop van jut te zijn, daar ben je voorzitter voor. Maar in deze or zitten allemaal goede, hardwerkende leden voor wie ik het www.orinformatie.nl Pagina 29

Pagina 31

Heeft u een gebruiksaanwijzing, blue berry of e-maandbladen? Gebruik Online Touch: spaarprogramma online bladerbaar uitgeven.

OR informatie, juli/augustus 2010 Lees publicatie 17Home