5 vragen aan... Menno Tamminga ‘Versterk als or in het beginstadium je positie’ Menno Tamminga is redacteur maatschappelijk middenveld bij NRC Handelsblad en auteur van het boek ‘De Uitverkoop van Nederland’. Daarin beschrijft hij hoe grote bedrijven in hoog tempo in buitenlandse handen komen. Niet altijd slecht voor die bedrijven, maar wel voor Nederland. We verworden tot een filiaal, waarvan de zeggenschap bij het buitenlandse hoofdkantoor ligt. Zijn advies aan ondernemingsraden: zit er bovenop en stel zo snel mogelijk de medezeggenschap veilig. Door Arjo van der Gaag mingen in buitenlandse handen komen? ‘Een van de nadelen is dat beslissingen over investeringen niet meer in Nederland worden genomen. Die beslissers hebben niets te schaften met Nederland als ze vervelende beslissingen moeten nemen. Ze maken geen deel uit van de Nederlandse netwerken, die informele druk kunnen uitoefenen: vakbonden, politici, de buren desnoods. De investeringen in r&d lopen terug. We zitten nu zelfs onder de Europese middenmoot. Dat verzwakt onze kennisinfrastructuur. We kunnen niet alleen bestaan van handel en transport. Het verdwijnen van hoofdkantoren heeft ook invloed op de werkgelegenheid van consultancybureaus, advocatenkantoren, maar ook van taxichauffeurs en cateraars. Bovendien geven we de macht uit handen op het gebied van infrastructuur, bankwezen, spoorwegen, energievoorziening.’ 1 de medezeggenschap een verzwakte positie heeft gekregen. Al snel wordt de medezeggenschap gereduceerd tot overleg met de landenmanager, die verantwoording aflegt aan een hoofdkantoor waar vreemd wordt aangekeken tegen ondernemingsraden. Het prachtige bouwwerk van medezeggenschap door or’s en vakbonden, met informatierecht, adviesrecht, instemmingsrecht en beroepsrecht bij de ondernemingskamer, blijkt in de praktijk moeilijk in stand te houden. Het enige moment waarop je je 2 www.orinformatie.nl Wat zou hier de rol van or’s kunnen zijn? ‘Bij veel overnames is gebleken dat We leven in een liberale, grensoverschrijdende economie. Wat is er mis mee dat ondernegeven. Het wettelijk minimum gaat niet heel ver. De lat voor een koper moet gewoon hoger worden gelegd als het gaat om de be langen van het personeel. Na de overname zijn de aandeelhouders weg, want die hebben hun premie opgestreken, en het management vertrekt met een gouden handdruk. De achterblijvers zijn de werknemers. Die hebben in het hele spel de minste rechten. Dat moet je rechttrekken.’ toekomstige positie kunt versterken, is in het beginstadium van de verkoop. Dan heeft de nieuwe eigenaar je nodig om een positief advies te geven. Dat is het moment om zeggenschap zeker te stellen. De or kan dan bewerkstelligen toegang te krijgen tot informatie en besluitvorming hoog in de organisatie. Dan kun je voorbij die landenmanager komen. Als je dat niet meteen voor elkaar krijgt, wordt het daarna veel moeilijker.’ moet worden verzwaard. Hij moet bewijzen dat iedereen er beter van wordt. Een van de manieren is om een or meer rechten te 3 Zou de wet moeten worden aangepast? ‘De bewijslast van een overnemer ‘De Europese or is een lastig verhaal. De afstand tot een afzonderlijk land is te groot. Hoe groot is de betrokkenheid als het gaat om het sluiten van fabrieken? Welke afwegingen maakt zo’n Europese or? Het leidt tot patstellingen en op zijn best tot verdeelde besluitvorming. Het beste is om de rol van de or in eigen land zo sterk mogelijk te maken. Ook al heb je in Nederland een goede verhouding met de bestuurder, de kans is groot dat je positie verslechtert na de overname. Als die bestuurder wordt vervangen in het kader van job rotation is het maar de vraag of je de medezeggenschap overeind kunt houden en of je voldoende weerstand kunt bieden. Stel, je bent een sterk op r&d-gedreven bedrijf. Dan is het overnemende bedrijf dat waarschijnlijk ook. Maar waar worden in de toekomst de investeringen gedaan? Waar worden de nieuwe laboratoria geopend of juist gesloten? Als je positie sterk genoeg is, kun je dat uit onderhandelen met de Nederlandse leiding. Anders wordt de beslissing elders genomen.’ 4 ‘Op zichzelf ben ik niet tegen overnames. Die van KLM door Air France was superieur. In elk geval moet een or op bezoek gaan bij de or’s van andere bedrijven die door die buitenlander zijn gekocht om te bezien wat de reputatie is. Ook zou ik een goede adviseur in de arm nemen en de werkgever niet sparen als het om de kosten gaat.’ 5 OR informatie 07/08 | juli/augustus 2010 ■ 39 Wat kan een or doen als er een buitenlandse overname aan de orde is? Er wordt wel gesuggereerd om de positie van de Europese or te versterken. Pagina 38

Pagina 40

Heeft u een club blad, page gangster of digitale gidsen? Gebruik Online Touch: weekblad converteren naar een digitale publicatie.

OR informatie, juli/augustus 2010 Lees publicatie 17Home