een voorgenomen besluit gefundeerd te kunnen adviseren. Het adviesrecht is toch één van de belangrijkste wapens van de medezeggenschap. Logisch dat je eerst van de bestuurder wilt horen: Welke problemen los je op met een fusie? En kun je die ook niet oplossen door stand alone te blijven? Waarom uit alle macht bestuurlijk fuseren en pas later de inhoudelijke kant opgaan?’ Steekhoudende antwoorden op deze vragen moest bestuurder Paul van der Linden schuldig blijven. ‘Volgens ons’, zegt Erich, ‘had hij de keuze voor een fusie al lang gemaakt. De or was de formele hobbel die hij nog nemen moest. Nogal solistisch gedacht.’ Psychiaters en clustermanagers mochten van de directie niet met de or over de fusie discussiëren. Erich: ‘Van der Linden noemde dat een afspraak. Volwassenen zien dat als een spreekverbod. Dit geeft aan hoe je als or en werknemers in een kookpot terecht kunt komen. Toch moet de or juist dán doorpakken.’ Intrekken De or zocht juridisch steun bij het Utrechtse Advokatenkollektief en vroeg ook een fusiedeskundige en een econoom om hun mening. Erich: ‘Het is makkelijk om als or ergens tegen te zijn, maar je moet wel goed ten beslagen ijs komen als je de weg naar de ondernemingskamer inslaat.’ De rechter bleek klip-en-klaar in zijn uitspraak: Centrum Maliebaan moest het fusiebesluit intrekken. Een uitspraak die onmiddellijk door beoogd fusiepartner Altrecht werd aanvaard. ‘De or-leden hebben elkaar wel gefeliciteerd’, zegt Rogier Erich. ‘We hadden als lastige types, want zo werden we wel gezien, de nodige spanningen doorgemaakt.’ Bestuurder Van der Linden hield na de nederlaag bij de ondernemingskamer de eer aan zichzelf en stapte op. Erich zegt dat sindsdien het respect voor de or is toe48 ■ OR informatie 11 | november 2010 genomen. ‘Onze indruk is dat de huidige interim-bestuurder het bestaansrecht van een or wel snapt. We worden uitvoeriger geïnformeerd en de or heeft nu inbreng bij de vervanging en uitbreiding van de raad van toezicht.’ ‘Meer winst’ ‘Zolang de fabriek nog draaide, bleef de or praten in de koffiehoeken’ Therry Engelen was in Zevenaar or-voorzitter en cor-voorzitter van British American Tobacco (BAT) Nederland. In het voorjaar van 2006 werd de or geïnformeerd over het strategisch besluit dat de fabriek met 560 werknemers in 2008 dicht moest. De productie ging naar de BAT-fabriek in het Duitse Bayreuth. De cor moest advies uitbrengen. Engelen: ‘Zevenaar had al twee reorganisaties achter de rug. We moesten overeind blijven in de concurrentie met goedkoper producerende fabrieken van BAT in Polen en Tsjechië. Onze locatie was niettemin een florerende fabriek. Er was veel gedaan om de kostprijs te laten zakken. Maar de hoofddirectie in Londen wilde nog méér winst zien. Zevenaar sluiten was goedkoper dan het sluiten van de Duitse fabriek, daar zat een researchafdeling. Die mensen ontslaan was voor BAT duurder dan de productiemedewerkers bij ons.’ Deze argumentatie voor de sluiting van de fabriek stond in een McKinsey-rapport, dat Engelen samen met zijn adviseur Wicher Smit op het hoofdkantoor in Londen mocht inkijken. ‘Inzage mocht’, weet Engelen nog, ‘maar het rapport in Nederland bestuderen was taboe. We hebben gedreigd met een kort geding en ons beroep op het informatierecht als we het rapport niet mochten inzien.’ De verwachting dat de raad van commissarissen de or zou steunen in het openhouden van Zevenaar bleek ijdele hoop. ‘De rvc stond achter de hoofddirectie.’ Verzachten Een voorstel van or en bonden om af te zien van loonsverhoging en de sigarettenproductie te verdubbelen, bracht de hoofddirectie nog in verlegenheid. ‘Maar dat veranderde uiteindelijk het sluitingsplan niet. Maatschappelijk hadden we wel veel steun. Zevenaar en BAT zijn al meer dan zestig jaar nauw met elkaar verbonden. Ook voor de Europese or heb ik nog een verhaal over de betekenis van onze fabriek gehouden. Maar als je eigen rvc star is en je laat stikken, is de medezeggenschap in zo’n internationaal concern snel uitgekakt.’ Het negatieve advies van de cor kon de Engelse directie dus makkelijk naast zich neerleggen. Medezeggenschap en vakbonden trokken wel een goudgerand sociaal plan binnenboord. ‘Outplacement, afvloeiingsregelingen, alles zat erin. Het mocht was kosten. Financieel is het onderste uit de kan gehaald. BAT Zevenaar was winstgevend. Dat heeft zijn prijs. Als or moet je wel om dat geld durven vragen, zegt Engelen, die nu werkt als opbouwwerker in Arnhem. Ook is hij voorzitter van de Stichting Cultuur BAT, die 400.000 euro geschonken door BAT mag verdelen onder het culturele werk in Zevenaar. ‘Ook op menselijk vlak heeft de or het nodige geregeld. Reeds in het najaar van 2006, toen de sluiting onafwendbaar was, wist iedere werknemer op welke datum hij in 2008 zou vertrekken. Men kon zich mentaal voorbereiden op een nieuwe toekomst. Zolang de fabriek nog draaide, bleef de or veel praten in de koffiehoeken. Een or kan de pijn echt wel verzachten.’ www.orinformatie.nl Pagina 47
Pagina 49Scoor meer met een web winkel in uw mailings. Velen gingen u voor en publiceerden gebruiksaanwijzingen online.
OR informatie, november 2010 Lees publicatie 20Home