Kanttekeningen bij het rendement van medezeggenschap Dat kan goedkoper! Dit artikel gaat in op de verhouding tussen kosten en baten van een ondernemingsraad. Hoewel het in de eerste plaats is geschreven voor bestuurders, is het ook voor or-leden zeker interessant. Spreekt het je aan als or, leg het dan aan je bestuurder voor. Kun je je er niet in vinden, zorg dan dat hij het nooit te zien krijgt. Door Rob Kusters Kosten en baten van de or Mag bestuurder kosten en baten beïnvloeden? Hoe kan bestuurder beïnvloeden? I gedachtenexercitie kunnen we wellicht een indruk krijgen. Een constante stroom van informatie van wat er leeft op de werkvloer valt bijvoorbeeld ook op andere manieren te organiseren: via een regelmatig medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) of via de inzet van de (ouderwetse) ‘personeelschef’. De kosten van een MTO kunnen uiteenlopen van een paar honderd tot vele duizenden euro’s, maar voor 5.000 tot 10.000 euro kun je zes keer per jaar een eenvoudig MTO organiseren. Daar komen dan nog wel de kosten bij van de tijd die medewerkers nodig hebben om de vragen te beantwoorden. Omdat invullen van een formulier al gauw een kwartier per keer kost, loopt dat voor een organisatie van 300 medewerkers toch al gauw op naar 0,25 fte per jaar aan uren! Bij elkaar zijn de kosten natuurlijk nog altijd veel lager dan die van een or. n de afgelopen periode heb ik als medezeggenschapsadviseur talloze gesprekken gehad met overlegpartners van ondernemingsraden. In die gesprekken waren er twee dingen die mij troffen: het gebrek aan inzicht in de kosten en baten van een or en de schroom bij bestuurders om actief invloed uit te oefenen op de kwaliteit van de medezeggenschap. Kosten en baten De gemiddelde bestuurder van een organisatie met zo’n 300 werknemers schat de kosten van medezeggenschap in op zo’n 30.000 tot 50.000 euro per jaar. Het werkelijke bedrag blijkt vaak het drie- of viervoudige daarvan. Reken maar na: uit een peiling van Or Rendement in 2010 valt af te leiden dat een gemiddeld or-lid ruim een halve werkdag per week aan het or-werk besteedt. Op basis van 9 or-leden is dat dus (bijna) één fte. Bij de bepaling van de kosten van 1 fte ga ik uit van het modaal inkomen: 33.000 euro per jaar. De werkelijke kosten van een medewerker zijn echter meestal twee keer zo hoog vanwege huisvesting, aanschaf van apparatuur et cetera. Alleen aan tijdsbesteding van de or-leden is de werkgever dus zeker 60.000 euro kwijt. Daar komen nog de uren van de bestuurder bij, de uren van P&O en andere beleidsmedewerkers, opleidingskosten van de or en se22  OR informatie 11 | november 2011 cretariële ondersteuning. Eén tot anderhalve ton per jaar blijkt vaak een meer realistische schatting van de or-kosten dan een halve ton. Wat staat daar tegenover? De bestuurders die ik gesproken heb, gebruiken hun or als bron van informatie over wat er leeft op de werkvloer en over de manier waarop beleid in de praktijk uitwerkt. Ze ervaren deze bron echter wel vaak als ‘gekleurd’ en niet altijd representatief. Verder zien bestuurders de or als een mogelijke versneller bij de invoering van een verandering. Steun van de or vereenvoudigt volgens hen de communicatie en werkt draagvlakverhogend. Dat is echter vaak theorie: in de praktijk werken or’s volgens hen vaak juist vertragend. Een andere mogelijke bijdrage van de or is het verbeteren van plannen van de bestuurders. Zo de or deze bijdrage al levert – veel bestuurders betwijfelen dat – dan heeft die meestal betrekking op details en is hij daarmee weinig ingrijpend. Zijn de baten van een or ook in geld uit te drukken? Hier is helaas nog niet zoveel onderzoek naar gedaan en ook bestuurders kunnen er maar weinig over zeggen. Via een Beïnvloeding Bestuurders betalen de or-training, maar hebben geen invloed op de doelen Veel bestuurders schromen om zich te ‘bemoeien’ met or-aangelegenheden, zo bleek uit de door mij gevoerde gesprekken. Die schroom kwam veelal voort uit een positieve intentie: het werd als niet integer gezien. In bedrijfseconomisch opzicht is dat een raar standpunt: jaarlijks wordt ruim een ton in de medezeggenschap geïnvesteerd en er wordt geen enkele kwaliteitseis gesteld. Nu ben ik er als or-adviseur ook geen voorstander van dat een bestuurder een or gaat vertellen hoe hij zijn werk moet doen. Werken aan kwaliteitsverbetering van de or is echter heel goed te combineren met respect voor medezeggenschap. Niet alleen heeft een or die de achterban goed vertegenwoordigt meer draagvlak, hij zal ook beter in staat zijn om namens de achterban te rapporteren. En efficiënt medezeggenschapsoverleg dat tot verbeterde besluitvorming leidt is in ieders belang, evenals een goede relatie tussen or en medewerkers. Door aan al die punten te werken zal in het algemeen een betere verhouding ontstaan tussen de kosten en de baten van medezeggenschap. @informatief www.orinformatie.nl Pagina 21

Pagina 23

Voor mailings, online onderwijs catalogussen en studiegidsen zie het Online Touch content management beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw catalogi.

OR informatie, november 2011 Lees publicatie 10Home