Opinie De toon van democratie Door Paul F. van der Heijden A lgemene beschouwingen in Nederland, september 2011: schelden, sarren, zuigen, stekkerdozen showen et cetera. Het niveau daalt zienderogen naar een bedenkelijk laag peil, zou mijn oude schoolmeester bij het aanzien van dit alles gezegd hebben. Het gaat al helemaal niet meer om de inhoud, het gaat erom hoe je in het debat de ander kunt wegzetten, kleineren, belachelijk maken of onderuit schoffelen. Het is in alle opzichten een deerniswekkende vertoning, maar de deelnemers lijken niet te beseffen met welk vuur zij spelen. Democratie is een zeer broze vorm van staatsbestuur, net als de bedrijfsdemocratie met ondernemingsraden een broze vorm van medezeggenschap is. Het gevaar ligt altijd op de loer dat de meerderheid de minderheid knevelt. Eenmaal aan de macht, heeft de mens de neiging om daar flink gebruik van te maken en door anderen zo min mogelijk gehinderd te worden. Er zijn talloze voorbeelden uit de geschiedenis waaruit blijkt dat de democratie is vervangen door een andere vorm van bestuur, uiteindelijk uitlopend op een dictatuur of op geweld. Als functionarissen die een voorbeeldfunctie hebben, politici, tonen dat zij het begrip ‘respect’ niet meer willen kennen, is de weg op het glibberige pad ingezet. Democratie gaat niet alleen over de macht van de meerderheid, maar ook over respect voor de minderheid. Die beide onderdelen van democratie moeten goed begrepen en diep gevoeld worden. Daarmee een loopje nemen, of deze elementaire beginselen gewoon ontkennen, is gevaarlijk. Het is spelen met vuur. Dezelfde respectloosheid die politici tot uitdrukking brengen in hun toneelbijdrage aan de algemene beschouwingen is ook terug te vinden op vele websites op internet. Ook daar worden berichten getoonzet met de bedoeling om zo woest mogelijke reacties uit te lokken. En die komen dan natuurlijk ook. Krijsen, schreeuwen, schelden, het scherm is er dagelijks mee gevuld. In de bedrijfsdemocratie wordt dergelijk gedrag gelukkig nog niet zo genoteerd. Doorgaans zijn er geen camera’s bij het overleg tussen de bestuurder en de ondernemingsraad. Doorgaans wordt er in dat overleg, en ook daarbuiten, respectvol met elkaar omgegaan, met kennis van ieders positie in het overleg en in het bedrijf. Dergelijk gedrag kan ten voorbeeld gesteld worden aan normloze politici die erop uit zijn macht te verwerven om anderen onder de voet te lopen. In de democratie van de vakorganisatie FNV lijkt intussen wel een andere en meer politieke toonzetting binnen te sluipen. Eor opereert verantwoord D Door Sjef Stoop e laatste jaren hebben veel bedrijven in Middenen Oost-Europa nieuwe fabrieken opgezet die productie overnemen uit de oude EUlanden. De Eor moet dan advies geven over de overplaatsing van productie, en het daarmee gepaard gaande verlies aan arbeidsplaatsen. Wat mij daarbij steeds weer opvalt, is dat dit er niet toe leidt dat de Eor-leden rollend over straat gaan. Integendeel: ondanks 8  OR informatie 11 | november 2011 Krijsen en schelden, het scherm is ermee gevuld Onenigheid over het pensioendossier heeft daar geleid tot het aftreden van de voorzitter van de Abvakabo, en de positie van de voorzitter van de FNV is ter discussie gesteld. Zolang het over de inhoud gaat is daar niks mis mee, maar op het moment dat op de vrouw wordt gespeeld wordt weer het hellend vlak betreden. Door de enorme macht van de media en de daarmee gepaard gaande belangstelling voor de persoon, is de verleiding groot om de inhoud een lagere plaats in de pikorde te geven. Vorm en inhoud hangen sterk met elkaar samen. Als de vorm stijlloos is, wordt afbreuk gedaan aan de inhoud. Style is matter, vond de grote schrijver Nabokov. Maar ja, of diens boeken nog gelezen worden door politici… Paul F. van der Heijden is hoogleraar Internationaal Arbeidsrecht en kroonlid van de SER. de vaak zeer pijnlijke situatie, kiest men voor een constructieve houding. Ondanks de emoties en de uiteenlopende directe belangen heb ik de afgelopen tijd bij een flink aantal bedrijven gezien dat werknemersvertegenwoordigers over hun eigen schaduw heen stappen, waardoor de Eor in staat is een nuttige rol te spelen voor de betrokken werknemers. Zo was er een bedrijf dat een complete fabriek uit een Deense periferie overhevelde naar een vestiging in Slowakije. De Eor vond dat die overplaatsing alleen door zou mogen gaan als het bedrijf zich in de onderhandelingen met de Deense vakbonden als een sociaal verantwoorde werkgever zou gedragen. Ook de Slowaakse vertegenwoordiger steunde dit standpunt van harte. Hoewel onderhandelingen over een sociaal plan natuurlijk een lokale aangelegenheid zijn, is goed werkgeverschap een belang van alle werknemers. De Eor kan zo extra druk op de werkgever zetten om een goed sociaal plan af te sluiten. De druk kan nog worden opgevoerd door niet met een advies of opinie te komen voordat er een sociaal plan is. Dat is een @informatief www.orinformatie.nl Pagina 7

Pagina 9

Interactieve online boek, deze gids of onderzoeksrapport is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het converteren naar een online publicatie van digitale cursussen.

OR informatie, november 2011 Lees publicatie 10Home