5 vragen aan... ‘ Humor is voor mensen met lef’ Sibe Doosje is psycholoog aan de Universiteit Utrecht en promoveerde onlangs op onderzoek naar het verband tussen humor op het werk en de gezondheid van medewerkers. Volgens Doosje helpt humor de werksfeer te verbeteren. Maar het gebrek daaraan kan ook een signaal zijn van een (naderende) burn-out. Door Arjo van der Gaag ‘Voor or-leden lijkt me van belang dat humor conflicten kan verzachten. Je hebt meer plezier. Je kunt er een compliment in verpakken. Maar doe het niet geforceerd. Je moet wel een basaal gevoel voor humor hebben. Als je echt niet begrijpt hoe je het moet gebruiken, wordt het moeilijk. Het risico is dat je een verkeerde grap maakt. Humor is voor mensen met lef. En dan bedoel ik niet dat je een macho hoeft te zijn, maar je moet wel over een zekere mate van sociale intelligentie beschikken om te voorkomen dat je foute of ongepaste grappen maakt.’ 1 Or-leden hebben over het algemeen wel lef. Kunnen zij in een gespannen verhouding met een bestuurder humor gebruiken in plaats van de hakken in het zand te zetten? ‘Dat zou kunnen. Maar een ondernemingsraad is er toch vooral om belangen te behartigen. Als je voor een bepaalde zaak staat moet je er voor oppassen dat met humor de tegenstellingen worden verdoezeld. Als je humor goed gebruikt kun je wel laten merken dat je het standpunt van de raad van bestuur weliswaar begrijpt, maar ook tamelijk belachelijk vindt. Bestuurders zijn ook mensen. Die snappen best dat je soms iets in het belachelijke kunt trekken. Ondernemen is een spel. Een bestuurder ziet de onderhandelingen met de ondernemingsraad ook als een spel. En humor is geen vreemd element in dat spel. Met humor houd je contact. Het is het smeermiddel binnen sociale contacten.’ 2 kunt wel een draai aan de situatie geven. Stel, je gelooft niet in een bepaalde op dracht die je hebt gekregen. Ga er dan niet hard tegen in, maar probeer de zaak eens om te draaien. Stel je voor, zeg je tegen je baas, dat ik jou zou vragen die opdracht uit te voeren. Wat zou jij er dan van vinden om dat te moeten doen? Vaak blijkt dat je met wat overdrijving de zaak zo kan keren dat het inderdaad belachelijk wordt. Of verzachtend werkt.’ sche verhouding niet omdraaien, maar je 3 www.orinformatie.nl Een grap maken tegen de leidinggevende, hoe riskant is dat? ‘Met humor kun je de hiërarchi‘Het blijkt dat mensen met stress bevattelijker zijn voor luchtweginfecties zoals verkoudheid en griep. Het zou kunnen dat het gebruik van humor stress kan verminderen, waardoor mensen ook minder aan luchtweginfecties gaan lijden. Dat verband blijkt nauwelijks te bestaan. Wat ik wel ontdekte is dat mensen met een burn-out evenveel 4 U heeft ook onderzocht of er verbanden zijn tussen werknemers die lijden aan burn-out en humor. Wat kan humor doen in het overleg tussen een ondernemingsraad en een bestuurder? grappen maken als gezonde mensen. Je zou echter verwachten dat ze meer cynische humor zouden gebruiken, gezien hun geestelijke toestand. Dat blijkt niet zo te zijn. Ze gebruiken wel minder positieve humorstijlen, de vorm van humor waarmee je jezelf of anderen helpt. Mensen met burn-out waarderen humor ook minder. Een gezond iemand zal een grappig filmpje op YouTube eerder waarderen dan iemand met een burnout. Op die manier kan humor worden gebruikt om mensen met een dreigende burn-out op het spoor te komen. Collega’s zouden het dus niet moeten negeren als iemand zijn gevoel voor humor blijkt te zijn verloren. Hij zou dat kunnen doorgeven aan een leidinggevende. Maar het is natuurlijk niet het enige signaal dat kan duiden op een dreigende burn-out. Je moet het voegen bij de indruk dat iemand alleen maar op een heel serieuze manier met zijn werk bezig is. Humor is goed om stress op de werkvloer te verminderen, maar het is geen wondermiddel. Je kunt niet zomaar zeggen: laten we er een dosis humor tegenaan gooien dan gaat die burn-out wel weer over.’ ervan mezelf te relativeren. Maar ik ben zeker geen moppentapper. Zo kan ik bijvoorbeeld geen enkele mop onthouden. Sommige mensen kunnen heel goed moppen tappen, ik heb er niks tegen. Ik heb dan ook een grote bewondering voor stand-up comedians. Ik heb zelf wel eens een cursus gedaan en als stand-up comedian opgetreden voor verschillende collega’s. Dan pas realiseer je je hoe moeilijk het is. Humor is een wonderlijk iets. Zo’n promotieonderzoek roept daarom ook weer veel meer vragen op. Wat zijn bijvoorbeeld de effecten van verschillende vormen van humor, zoals negatieve en positieve vormen?’ 5 Hoe grappig bent u zelf nu eigenlijk? ‘Ik maak graag grappen, houd Sibe Doosje OR informatie 12 | december 2010 ■ 39 Pagina 38
Pagina 40Scoor meer met een e-commerce shop in uw gidsen. Velen gingen u voor en publiceerden lesmateriaal online.
OR informatie, december 2010 Lees publicatie 21Home