n iet etlor en s eid oe ls jat at n ele r nlid in- erd et - aak mal ntn n n s e.nl ZZP’er : lust of last? Door Elske ter Veld H et lijkt vrijheid te bieden, je bent als ZZP’er eigen baas, maar daar staat tegenover dat elke vorm van bescherming je wordt onthouden. En het is lang niet altijd een eigen keus. Menigeen in mijn omgeving kan niet als werknemer terecht, maar wordt als ZZP’er ingehuurd om de klus te klaren. Onlangs verscheen een SER-advies over deze groep werknemers. Daarin werd terecht vastgesteld dat op het terrein van de arbeidsongeschiktheid en het pensioen wel wat te verbeteren viel. Inderdaad, voor deze groep deelnemers aan het arbeidsproces is het vervallen van de algemene arbeidsongeschiktheidswet een groot probleem. Jezelf daartegen verzekeren is duur. Maar hoe komt het dat er nu zoveel ZZP’ers zijn opgestaan? Vroeger was het duidelijk wie werknemer was en wie niet. Een arbeidsovereenkomst gaat uit van een gezagsverhouding, de verplichting de arbeid persoonlijk te verrichten en het recht op een financiële vergoeding. Helder, hoewel … ik herinner me een bijeenkomst waarbij fruittelers van mening waren dat appelplukkers gelegenheidswerkers waren en dus niet behoefden te worden verzekerd. Zij meenden dat de duur van de periode waarin de appels werden geplukt doorslaggevend was. En een gezagsverhouding … ach, het waren veelal buurvrouwen. Onzin, bijna altijd was de tuinder wel de baas. Ook bij thuiswerk dacht menig opdrachtgever dat er van een arbeidsovereenkomst geen sprake kon zijn, de betrokkenen werkte immers niet in het bedrijf. Maar in de laatste decennia veranderde er nogal wat. Zo werd de rechtspositie van flexwerkers en tijdelijke arbeidskrachten verbeterd. Ook ontstond de behoefte aan een nieuwe groep die werkt wanneer het de werkgever uitkomt, maar die verder geen kosten met zich meebrengt. In de jaren tachtig ontstond in Amsterdam de zogeheten nieuwe werknemer, voor een aantal werkloze bouwvakkers werd een ‘bedrijfje’ ontwikkeld waarbij zij hun arbeid konden verrichten en een klein kantoortje dat de f inanciële administratie en wat andere zaken regelde. Koppelbazen, constateerde de sociale zekerheidsinstantie en stuurde een rekening voor de premies van de werknemersverzekeringen. Tegenwoordig heten die bouwvakkers ZZP’ers. Een arbeidsmarkt heeft flexibiliteit nodig. Als de flexibiliteit wordt beperkt, bijvoorbeeld door een toename van het aantal ontslagaanvragen via de kantonrechter met een hoge ontslagvergoeding of als de werkgever meer verplichtingen krijgt om ook tijdelijke arbeidskrachten onder de pensioenregeling te brengen, dan Waarom zijn er nu zoveel ZZP’ers? zoekt de markt naar een vorm van flexibiliteit. En dus bestaat al een behoorlijk deel van onze arbeidskrachten uit mensen die niet in dienst zijn, geen bescherming hebben bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid en geen pensioen kunnen opbouwen. Als echte werknemers te duur zijn, als de lasten voor de werkgever te hoog worden, ontstaat een vlucht naar weggooipersoneel. Maar is het dan niet beter de bescherming voor eenieder eens opnieuw te bekijken? Een structuurherziening van onze arbeidsmarkt; het veranderen van te veel bescherming van sommigen; een herziening van het ontslagrecht en dat gepaard gaand met meer bescherming voor een toenemend aantal mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Dat lijkt mij noodzakelijk. Elske ter Veld is oud-staatssecretaris SZW, voormalig Eerste en Tweede Kamerlid voor de PvdA en zelfstandig adviseur inziens in strijd met diverse bepalingen uit die wet. Zo verplicht art. 3 Arbowet de werkgever het werk zoveel mogelijk aan te passen aan de ‘persoonlijke eigenschappen van de werknemer’, en zo nodig de werkplek aan de ‘werknemer met structurele beperkingen’ (art. 4). Dat is toch echt heel iets anders dan tienduizenden werknemers met een beperking in de kietelton van de bijstand te storten. Ook de verhoging van de maximumsnelheid verdraagt zich niet met de zorgplicht van een goed werkgever. Weliswaar ziet de zorgplicht niet op verkeer in de privésituatie www.orinformatie.nl maar als heel Nederland een BV is, dan is iedere handeling van alle Nederlanders een bijdrage aan de totale arbeid. Wanneer binnen de BV een wijziging in het (mobiliteits)beleid wordt doorgevoerd, dan is er sprake van gewijzigde omstandigheden en moet een ri&e worden uitgevoerd (art. 5). Welnu die bestaat al. In 2009 becijferde de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid dat verhoging van de maximumsnelheid tot 38 procent tot meer doden in het verkeer leidt. Op Beleid om de vingers bij af te likken jaarbasis 250 extra kruisjes op de kerfstok van Rutte en Verhagen. Het streven naar ‘een veiliger Nederland’ komt zo wel erg treurig over. Moslimterroristen en ‘Marok kaanse straatterreur’ zijn kennelijk een grotere bedreiging van onze veiligheid dan zeven miljoen keer duizend kilo staal. De ‘vrijheid’ van de automobilist heeft een prijs die men blijkbaar bereid is te betalen. Dood door schuld, lijkt mij daarom een haalbaarder aanklacht dan, pakweg, haatzaaierij. Het diervriendelijke karakter van de BV Rutte, ten slotte, krijgt in het licht van de Arbowet eveneens een wrange bijsmaak. Vijfhonderd animal cops, yes. Ter vergelijking: de Arbeidsinspectie moet het doen met de helft van dat aantal. ‘All animals are equal’, aldus George Orwell in zijn parabel Animal Farm, ‘but some animals are more equal than others.’ En voor de partij van de Grote Blonde Gedoger zijn dieren kennelijk meer waard dan sommige mensen. Jan Popma is senior onderzoeker aan het Hugo Sinzheimer Instituut OR informatie 12 | december 2010 ■ 9 Pagina 8

Pagina 10

Heeft u een cursus, novia facts of e-PDF-en? Gebruik Online Touch: artikel naar een digitale publicatie omzetten.

OR informatie, december 2010 Lees publicatie 21Home