Medezeggenschapsrechten bij pensioenzaken Kleine lettertjes Een pensioenregeling is een complex financieel product. Daardoor is het voor de meeste werknemers lastig om (een wijziging van) hun pensioenregeling goed te begrijpen. De ondernemingsraad kan hierin een belangrijke rol spelen. In dit artikel beschrijf ik de wettelijke medezeggenschapsrechten die de ondernemingsraad daarbij heeft. Door Bas Degelink Rechten bij verschillende pensioenuitvoerders Rechten bij overname of wijziging werkzaamheden W elke medezeggenschapsrechten de ondernemingsraad heeft, hangt met name af van de vraag wie de pensioenregeling uitvoert: een verzekeraar, een pensioenfonds of een premiepensioeninstelling. Ik behandel deze achtereenvolgens. Daarnaast heeft de or een aantal advies- en informatierechten in geval van een overname of wijziging van werkzaamheden van de onderneming. 1. De pensioenuitvoerder is een verzekeraar De ondernemingsraad heeft een sterke medezeggenschapspositie als de pensioenregeling wordt uitgevoerd door een verzekeraar. De ondernemer heeft dan namelijk de instemming van de ondernemingsraad nodig voor elk door hem voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een pensioenverzekering (artikel 27, lid 1, onder a van de WOR). Dit instemmingsrecht ziet op twee aspecten van de pensioenregeling. Ten eerste is dat – natuurlijk – de inhoud van de pensioenovereenkomst. De pensioenovereenkomst betreft de afspraken tussen werkgever en werknemer omtrent pensioen. Ten tweede is er de inhoud van de uitvoeringsStichting van de Arbeid, Principes voor goed pensioenfondsbestuur. http://www.stvda.nl/~/media/Files/Stvda/ Nota/2000_2009/2005/nota_20051216.ashx 10 ■ OR informatie 10 | oktober 2012 overeenkomst, de (verzekerings)overeenkomst tussen werkgever en verzekeraar waarin de afspraken omtrent de uitvoering van de pensioenregeling zijn vastgelegd. In de uitvoeringsovereenkomst staan ook afspraken die voor de werknemers van belang zijn, zoals de dienstverlening van de verzekeraar en wat er met de opgebouwde pensioenaanspraken gebeurt als de contractduur van de uitvoeringsovereenkomst verstrijkt. Onder het begrip ‘pensioen’ valt niet alleen ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen, maar ook arbeidsongeschiktheidspensioen. Soms wordt het arbeidsongeschiktheidspensioen los van de reguliere pensioenregeling verzekerd, bijvoorbeeld in de vorm van een aparte WIA-excedentof WGA-hiaat-verzekering. Omdat dit juridisch gezien pensioenregelingen zijn, ook al worden ze in de praktijk niet altijd zo genoemd, vallen dergelijke verzekeringen ook onder het instemmingsrecht van de ondernemingsraad. De or beschikt niet over deze instemmingsrechten voor zover de pensioenregeling inhoudelijk is geregeld in een cao (artikel 27, lid 3 WOR). Dan worden de pensioenbelangen van de werknemers immers behartigd door de vakbonden. Indien de cao de pensioenregeling weliswaar regelt, maar de cao ook ruimte biedt voor een nadere invulling van de pensioenregeling, heeft de ondernemingsraad voor die nadere invulling wel instemmingsrecht. Naast het genoemde instemmingsrecht bij vaststelling, wijziging of intrekking van een verzekerde pensioenregeling, heeft de ondernemingsraad ook diverse informatie-, verantwoordings- en adviesrechten. Deze rechten zijn neergelegd in de principes voor goed pensioenfondsbestuur van de Stichting van de Arbeid. Deze principes zijn wettelijk bindend op grond van artikel 33 van de Pensioenwet en artikel 11 van het Besluit uitvoering pensioenwet. Daaruit blijkt dat indien de werkgever op grond van de uitvoeringsovereenkomst met de verzekeraar invloed heeft op depotvorming, op beleggingen in verband met winstdeling of anderszins op de resultaten van de pensioenverzekering, de werkgever verantwoording moet afleggen aan de ondernemingsraad over de gemaakte keuzes. Voor het adviesrecht doet het er niet toe wie de pensioenuitvoerder is De werkgever stelt de or op de hoogte van de resultaten van de verzekeringsovereenkomst, zoals in geval van een beleggingsdepot of winstdelingsregeling. Als er sprake is van een voorwaardelijke toeslagverlening (indexatie) verantwoordt de werkgever aan de ondernemingsraad of, en zo ja in welke mate, aan de voorwaarden voor toeslagverlening is voldaan. De werkgever stelt de ondernemingsraad op de hoogte van de informatie die hij krijgt van de verzekeraar over veranderingen in wet- en regelgeving die gevolgen hebben voor de pensioenovereenkomst of de uitvoeringsovereenkomst. Indien sprake is van een losstaande toeslagregeling, moet de werkgever verantwoording afleggen aan de ondernemingsraad over zijn handelen met betrekking tot deze regeling. Verder heeft de ondernemingsraad, op basis van de principes voor goed pensioenfondsbestuur, een adviesrecht voor de verlenging van de uitvoeringsovereenkomst en het niveau van de serviceverlening dat de werkgever voornemens is om met de verzekeraar overeen te komen. Dit adviesrecht heeft in de praktijk weinig toegevoegde waarde, want deze twee onderwer@informatief www.orinformatie.nl Pagina 9
Pagina 11Interactieve digitale tijdschrift, deze brochure of handleiding is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar publiceren van web rapporten.
OR informatie oktober 2012 Lees publicatie 29Home