Pensioenconcurrenten Door Elske ter Veld D e verkiezingen zijn achter de rug. Genoeg debatten gehoord om in de war te raken over de betrouwbare overheid en de hardwerkende burgers. Op 1 januari zullen veel burgers die jarenlang hard gewerkt hebben, ten minste een maand langer op hun AOW moeten wachten. Jammer dat die overgang niet beter is geregeld. Het probleem van de vergrijzing ligt zo op de keukentafel bij diegenen die vooral van de AOW moeten kunnen rondkomen. Fijn toch dat in Nederland velen er die extra pensioenspaarpot bij hebben. Maar wat kunnen we erover ruziën! Kreten als ‘roof uit pensioenpotten’ en ‘generatiestrijd tussen oud en jong’ blijven in mijn hoofd hangen. Is het zo dat ouderen en jongeren elkaars ‘pensioenconcurrenten’ zijn? Pensioen wordt door alle werknemers van een pensioencollectief samen opgebouwd, maar daarbinnen heeft iedereen een eigen spaargedeelte. Het mag niet zo zijn dat de spaarinleg van nieuwe spaarders gebruikt wordt om de eerste spaarders hun volledige uitkeringsverwachting te betalen. Voor een dergelijk piramidespel heeft Bernard Madoff in Amerika 150 jaar gevangenisstraf gekregen, een levensduur die zelfs met de verwachte toename van de levensverwachting door niemand wordt gehaald. Bij een spaarsysteem moeten in principe alle verplichtingen kunnen worden nagekomen, ook als het geld pas jaren later moet worden uitbetaald. Pensioenfondsen hebben dus de plicht om voor volledige financiering te zorgen. Een combinatie van een langere levensduur – dus hogere verplichtingen – en een lage rente zijn de oorzaak van het tekort dat nu wordt voorzien. Dus gaan we kibbelen over de berekening. Zijn de verplichtingen echt wel zo hoog? Komt dat door die verdomde rekenrente? Dat zijn bij de pensioenfondsen inderdaad dagkoersen. Verzekeraars moeten rekenen met 3 procent, maar mogen dan niet korten maar veelal ook niet indexeren. Je rijk rekenen als in de rente laag blijft, betekent later forse pech. Je arm rekenen betekent dat je vandaag al een probleem hebt. De toezichthouder eist prudent beleid. Niet overmoedig zijn dus. Op 1 april kan daarom op alle spaarpotjes een procentuele korting worden toegepast. Voor iedereen, zowel werkenden als gepensioneerden. Nee, roept de ouderenpartij, het is ons ouderen beloofd, we hebben ervoor betaald. Laat de ouderen vooral inleveren, roept de jeugd, want zij hebben te weinig betaald voor hun lange levensduur en wij moeten langer werken én meer premie betalen. Verander de rekenrente, roepen de pensioenfondsen. Onze Mag ik het een verplichtingen stijgen door die boekhoud-rekenregel met meer dan 80 procent en ons rendement is toch heel behoorlijk. Precies, zeggen de ouderen, en het meeste haalde je op de spaarpot die wij grotendeels hebben volgemaakt en de jongeren zijn nog maar net begonnen met werken. Die kunnen dat verlies dus nog best goedmaken. luxeprobleem noemen? Zo ruziën we verder, over een echt heel volle spaarpot waaruit we allemaal dachten nog veel meer te kunnen halen dan vier keer het ingelegde bedrag. Mag ik het een luxeprobleem noemen? Elske ter Veld is oud-staatssecretaris van SZW, voormalig Eerste- en Tweede Kamerlid voor de PvdA en zelfstandig adviseur. kel. Het ging over Philips’ ervaringen met extreem flexibele Chinese arbeiders: goedkoop wel, maar zó flexibel dat ze van de ene op de andere dag niet meer op komen dagen waardoor de productie stokt. Philips haalt daarom een deel van de productie weer terug naar Nederland. Wat betrouwbaarheid van lokale leveranciers betreft staat Nederland immers in de top-5. Het verder doordrukken van de flex-hype zou er echter toe kunnen leiden dat straks ook de Nederlandse flexwerker van de ene op de andere dag vertrokken is naar een andere werkgever. Ervaring kwijt, vervangers inwerken, tel uit je winst. www.orinformatie.nl @informatief Een derde punt dat ik er als arboman graag wil uitlichten, is het belang van gezonde en gemotiveerde werknemers. Juist op dit punt laat de index te wensen over. De term ‘motivatie’ komt in het rapport niet voor en gezondheid wordt dan wel wel als één van de basic requirements voor een geoliede economie omschreven, maar dan gaat het vooral om zaken als malaria en HIV. Het thema ‘arbeidsomstandigheden’ komt ook niet voor in het rapport. En dat terwijl werkgerelateerd verzuim en arbeidsongeDe term motivatie komt in het rapport niet voor schiktheid juist een enorme schadepost vormen, met werkstress als een van de grote ziekmakers. Welnu, uit diverse onderzoeken blijkt dat flexwerkers die permanent in een onzekere positie zitten, daar serieuze stressklachten van ondervinden. Bovendien zal versoepeling van het ontslagrecht ook werknemers die nu nog een vaste baan hebben, meer stress opleveren – en daarmee allicht tot hoger verzuim leiden. Zelfs degenen die bij reorganisaties niet worden ontslagen, lijden aan zogeheten survivor sickness als gevolg van blijvende onzekerheid (‘ben ik straks aan de beurt?’). Nóg meer flex lijkt dan misschien fijn voor werkgevers, maar het leidt tot ondermijning van een aantal belangrijke pijlers onder de Nederlandse economie. ‘Überflex’ leidt tot dommere, onbetrouwbare, gedemotiveerde en ongezondere werknemers, en uiteindelijk tot slechtere arbeidspresaties. Als dat de prijs is voor nóg een treetje omhoog op de competitieladder, kan men zich afvragen of die prijs niet hoger is dan de opbrengst. Jan Popma is senior-onderzoeker aan het Hugo Sinzheimer Instituut. OR informatie 10 | oktober 2012 ■ 9 Pagina 8
Pagina 10Interactieve ejaarverslag, deze boek of studiegids is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal bladerbaar op uw website plaatsen van online magazines.
OR informatie oktober 2012 Lees publicatie 29Home